Tradycją jest, że Polacy mieszkający w Wielkiej Brytanii corocznie spotykają się w gościnnych progach Ambasady RP, by wspólnie świętować kolejną rocznicę odzyskania wolności przez Polskę. W tym roku obchodzimy 105 rocznicę tego historycznego wydarzenia, które przywróciło Polskę na mapę świata. Poniżej publikujemy treść wystąpienia profesora Piotra Wilczka, ambasadora RP w Londynie, wygłoszonego podczas przyjęcia z okazji Narodowego Święta Niepodległości.
Szanowni Państwo,
11 listopada to data wyryta złotymi zgłoskami w annałach naszej historii – dzień, w którym Polska, po 123 latach zaborów, znów mogła znaleźć się na mapie świata jako suwerenny naród. Stojąc tutaj przed Państwem w tym dniu, który nie tylko przypomina o naszej przeszłości, ale i daje nadzieję na przyszłość, pragnę wyrazić radość i dumę, że po raz kolejny, na tym skrawku polskiej ziemi, jakim jest polska Ambasada, w sercu Londynu, możemy obchodzić Narodowe Święto Niepodległości.
Witam serdecznie wszystkich obecnych: polskich konsulów honorowych i dyplomatów z innych krajów, prezesów polskich organizacji, aktywnych członków polskiej społeczności, przedstawicieli polskiego duchowieństwa, polskiego harcerstwa, polskich szkół sobotnich, polskich przedsiębiorców oraz wszystkich naszych gości. Państwa obecność tutaj jest wyrazem tego, że pamięć i wierność ideałom niepodległości to wartości bliskie nam wszystkim. Dziękuję Państwu za to, że dziś razem możemy świętować ten wyjątkowy dzień.
11 listopada 1918 roku to kamień milowy w dziejach Polski. W tym dniu, kiedy świat obserwował podpisanie rozejmu w Compiègne, kończącego I wojnę światową, Polska po długich latach zaborczej niewoli odzyskała upragnioną wolność. To właśnie wówczas Józef Piłsudski, „Komendant”, przejął zwierzchnictwo nad Wojskiem Polskim, stając się symbolem odrodzenia narodu i jego niezłomnej woli walki o niepodległość. Nie można zapomnieć o licznych bohaterach, którzy wspierali ten proces – zarówno na froncie walki, jak i w dyplomatycznych salonach. Ich determinacja, wizja i poświęcenie są dla nas nieustającym źródłem inspiracji.
Ignacy Jan Paderewski – pianista i polityk, który miał wpływ na międzynarodową opinię publiczną i kluczowych decydentów; Roman Dmowski – przywódca Narodowej Demokracji, który odegrał kluczową rolę w pracach nad Traktatem Wersalskim; Wincenty Witos – premier i lider ruchu ludowego, który przyczynił się do konsolidacji politycznej w odrodzonym państwie. Każdy z nich, wraz z wieloma innymi działaczami, politykami i bohaterami położył fundamenty pod niepodległą Rzeczpospolitą.
Odzyskiwanie niepodległości trwało długo – były jeszcze Powstania Śląskie, Powstanie Wielkopolskie, Bitwa Warszawska, podczas której tysiące Polaków, głównie ochotników, ocaliły niepodległość Polski i całej Europy przed bolszewicką Rosją, wreszcie Traktat Ryski w 1921 roku. Cud niepodległości trwał więc kilkanaście lat, zaledwie 18 lat po Traktacie Ryskim nastąpił IV rozbiór Polski, II wolna światowa, a od 1945 do 1989 roku okres ograniczonej suwerenności pod sowiecką dominacją, której niepodległością nazywać nie można. Symboliczna stolica niepodległej Polski, od roku 1939 do 1989 była tu, w Londynie.
Historia Rządu RP na uchodźstwie, od 1940 roku urzędującego w Londynie, na początku w tym budynku, w którym się dziś znajdujemy, to świadectwo niezłomnej postawy Polaków wobec przeciwności losu. Kiedy nasza Ojczyzna była okupowana przez agresorów niemieckich i sowieckich,to właśnie tutaj, na obczyźnie, podtrzymywano płomień polskiej suwerenności.
Władysław Raczkiewicz, pierwszy Prezydent RP na uchodźstwie, Władysław Sikorski – premier i naczelny wódz sił zbrojnych, Stanisław Mikołajczyk – premier rządu RP, Tomasz Arciszewski – premier tego rządu w tragicznym momencie, gdy alianci cofnęli mu uznanie, prezydent Edward Raczyński i jego następcy, premierzy i ministrowie rządu RP na uchodźstwie, stali na straży polskiej sprawy. Ich dziedzictwo to nie tylko historia, ale przede wszystkim obowiązek pamięci i kontynuacji ich dzieła. Składamy teraz w listopadzie kwiaty i zapalamy znicze na grobach naszych przywódców z czasów wojny i strażników naszej niepodległości, którzy trwali w Londynie i całym Zjednoczonym Królestwie, podtrzymując przez 44 powojenne lata, nadzieję, że Polska znów odrodzi się jako w pełni niepodległe i demokratyczne państwo.
Społeczność polska w Wielkiej Brytanii, której korzenie sięgają czasów powstania listopadowego, przez lata nie tylko zachowała, ale i wzbogacała polskie dziedzictwo narodowe. Polonia brytyjska, reprezentująca naszą kulturę, historię i język, stała się mostem łączącym dwa narody. Miejsca takie jak Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, skupiający wiele ważnych instytucji, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego czy Ognisko Polskie w Londynie, to centra promocji polskości, które pielęgnują pamięć o bohaterach i wydarzeniach historycznych, ale także są miejscami edukacjii kultury, przekazującymi wartości polskie kolejnym pokoleniom.
Współczesne więzi polsko-brytyjskie, ukształtowane w dużym stopniu przez społeczność polską na Wyspach, są żywym dowodem na to, że patriotyzm nie zna granic. Polacy w Wielkiej Brytanii od dziesięcioleci kultywują tradycje niepodległościowe i pielęgnują pamięć narodową, ale także aktywnie uczestniczą w życiu społecznym i gospodarczym, promując intensywną współpracę polsko-brytyjską w zakresie gospodarczym, kulturalnym, turystycznym czy akademickim. Ich zaangażowanie w organizowanie uroczystości patriotycznych, w polskie szkolnictwo sobotnie, w harcerstwo, w edukację historyczną i kulturalną utrzymuje i wzmacnia te więzi, budując most między przeszłością a przyszłością, między Polską a Zjednoczonym Królestwem.
Jestem bardzo zadowolony, że współpraca polsko-brytyjska w zakresie obronności i bezpieczeństwa, wymiany handlowej, informatyki i cyfryzacji, medycyny i edukacji rozwija się tak doskonale, również dzięki wielu Polakom zaangażowanym w działalność biznesową, kulturalną i edukacyjną w Zjednoczonym Królestwie, a także pracującym w brytyjskich instytucjach rządowych i samorządowych.
Najnowszym przykładem jest podpisanie w tym tygodniu ogromnej umowy o współpracy w zakresie obrony powietrznej i antyrakietowej. Ta umowa przemysłowa na transfer technologii w programie zestawu przeciwlotniczego Narew, warta 4 miliardy funtów, to największa w historii umowa o wymiarze komercyjnym między Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Beneficjentami umowy będą zarówno liczne firmy polskie jak i brytyjskie. Jest to przykład współpracy wojskowej, naukowo-technicznej i handlowej, która nie tylko przyniesie korzyści obu krajom, ale podniesie bezpieczeństwo naszej części Europy.
W ten właśnie sposób strzeżemy obecnie naszej niepodległości wspólnie z naszym kluczowym sojusznikiem – wzmacniamy zdolności obronne wschodniej flanki NATO i solidarnie, bez żadnych wątpliwości wspólnie wspieramy Ukrainę, która broniąc swojej niepodległości, broni także niepodległości Polski, Rumunii, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Szwecji, ale też Wielkiej Brytanii i wszystkich państw europejskich.
Demokracja jest fundamentem naszej niepodległości. Dlatego z głębi serca pragnę podziękować społeczności polskiej w Zjednoczonym Królestwie za aktywny udział w życiu publicznym naszego kraju, co znalazło odzwierciedlenie w przygotowaniach i uczestnictwie w wyborach do Sejmu i Senatu oraz referendum, które odbyły się 15 października. Państwa głos i zaangażowanie są najlepszym świadectwem żywotności i mocy polskiej demokracji, a tym samym troskio polską niepodległość.
Na zakończenie chciałbym podkreślić, że to, co nas łączy – pamięć i dążenie do wolności – pozostaje niezmiennie silne wśród Polaków mieszkających poza granicami kraju. Wspólne cele i wartości nadal kształtują nasze relacje ze Zjednoczonym Królestwem. Ochrona naszej tożsamości, języka i kultury przez Polonię brytyjską to wartość trudna do przecenienia, która ma znaczący wpływ na przyszłe pokolenia. Dziękuję za Państwa patriotyzm, pracę społeczną, wytrwałość i za to, że to Państwo jesteście – kontynuując tradycję poprzednich pokoleń – najważniejszymi ambasadorami Polski niepodległej na Wyspach Brytyjskich.
A teraz pozwólcie, że powiem kilka słów po angielsku do tych nielicznych uczestników naszej uroczystości, którzy nie znają języka polskiego.
Ladies and Gentlemen,
As we commemorate the 11th of November, a significant day for Polish independence, it is my pleasure to extend a heartfelt welcome to our British friends and members of the Polish-British community. Although many may not speak Polish, their deep involvement in supporting Polish activities and assisting Poland from here in the UK is profoundly appreciated. Your engagement is a powerful reflection of the unity between our nations.
Your dedication to preserving Polish traditions, fostering economic partnerships, and contributing to our collective civic duties is immensely significant. These contributions play a vital role in upholding Polish identity and the freedoms we celebrate today.
It is through your efforts that the bonds between Poland and the UK are strengthened. Your actions, even without the use of the Polish language, speak eloquently of a shared commitment to cooperation and mutual support.
For your engagement and the essential role you play in maintaining the narrative of Poland’s rich culture and spirited independence within the United Kingdom, I am truly thankful. Thank you for being with us and for your invaluable support of our community.
Dziękuję bardzo!
Zdjęcie: British Poles
