20 lutego 1894 roku w Kalniku koło Kijowa urodził się Jarosław Iwaszkiewicz. Poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista i tłumacz. Wywodził się ze środowiska kresowej inteligencji pochodzenia szlacheckiego, kultywującej tradycje patriotyczne i kulturalne. Świat literacki poznał go także jako jednego z twórców grupy poetyckiej Skamander.

Kiedy studiował, zajmował się też udzielaniem korepetycji. W 1918 roku przyjechał do Warszawy i tam osiadł na stałe. W polskiej stolicy wspólnie z Antonim Słonimskim, Janem Lechoniem, Julianem Tuwimem oraz Kazimierzem Wierzyńskim powołał do życia poetycką grupę Skamander.

https://twitter.com/HistDyplomacji/status/1627626804700762114?s=20

W swoim czasie Iwaszkiewicz podejmował próby aktorskie, a następnie został kierownikiem literackim w teatrze Studya Stanisławy Wysockiej. Związał się między innymi z pismem „Pro Arte et Studio”, „Kurierem Lwowskim” oraz „Tygodnikiem Ilustrowanym”. Przez pewien okres pełnił również obowiązki sekretarza marszałka sejmu, Macieja Rataja. Przez wiele lat sprawdzał się ponadto w roli redaktora naczelnego „Twórczości”.

Aleksander Wat powiedział kiedyś, że Iwaszkiewicz „był zawsze dworskim pisarzem, zawsze dobrze z rządem, z górą, z elitą. Rzecz zrozumiała, że gdy się rządy zmieniły, był nadal dobrze z elitą”.

Na politycznych koneksjach pisarza skorzystał Związek Literatów Polskich, którego w latach 1945-49 i 1959-1980 był prezesem. Iwaszkiewicz nie pozwolił na wydalenie ze związku Stefana Kisielewskiego, Pawła Jasienicy i wielu innych pisarzy niewygodnych dla władzy.

We wspomnieniach przyjaciół o Iwaszkiewiczu można dostrzec pewną dwoistość ocen. Iwaszkiewicz – poseł na Sejm PRL (od 1952 roku do śmierci), przewodniczący Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju, laureat Orderu Budowniczego Polski Ludowej i Nagrody Leninowskiej „Za utrwalanie pokoju między narodami” (1970) to postać inaczej oceniana niż Iwaszkiewicz – pisarz, człowiek borykający się z chorobą psychiczną żony i własnymi skłonnościami homoseksualnymi.

Jego literackim debiutem był wiersz z 1915 roku zatytułowany „Lilith”, który ukazał się na łamach wileńskiego pisma „Pióro”. Wśród tomików poezji, jakie wydał, można wymienić chociażby zbiory „Oktostychy” i „Mapa pogody”. Po zakończeniu wojny stał się jednym z członków Związku Literatów Polskich. Poświęcił się w szczególności twórczości prozatorskiej. Jego utwory, takie jak „Panny z Wilka” czy „Tatarak”, zostały zauważone przez filmowców i przeniesione na ekran. Pozostawał aktywny artystycznie niemal do końca swoich dni.

Źródło: Polonijna Agencja Informacyjna

Zdjęcie: Twitter @NCK_PL