Monnaies de Collection Monaco (MDC Monaco), renomowany dom aukcyjny w Monako, organizuje 3 i 4 maja aukcję numizmatyczną, na której licytowane będą 3 polskie złote monety. Sensacją jest sprzedaż złotej 80-dukatówki Zygmunta III Wazy, której cena wywoławcza osiągnęła 1 mln 300 tys. euro.
Firma MDC Monnaies de Collection została założona w 2010 roku w Monako przez Nicolasa Gimberta, eksperta w dziedzinie numizmatyki. Od tego czasu organizuje regularnie 1 lub 2 aukcje rocznie, które przyciągają entuzjastów i kolekcjonerów monet z całego świata. Najbliższa aukcja w monakijskim hotelu Metropol, na której pojawiły się 3 polskie dukaty, jest sensacją nie tylko dla polskich numizmatyków. Niektóre polskie monety są niezwykle rzadkie i poszukiwane przez kolekcjonerów na całym świecie.
Polskie złote dukaty, przedstawiające wizerunki władców Polski, osiągają na aukcjach bardzo wysokie ceny. Najbardziej znane są dukaty wybite za panowania Zygmunta III Wazy. Zostały wykonane w 1621 roku bydgoskiej mennicy przez gdańskiego wybitnego rytownika i medaliera Samuela Ammona, aby upamiętnić zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem. Potwierdza to aż trzykrotne umieszczenie tej daty na awersie monety oraz jej dwukrotne wyeksponowanie na rewersie. Amman pracował wcześniej w mennicy gdańskiej w latach 1610-1613. Polskie złote dukaty, przedstawiające wizerunki władców Polski, osiągają na aukcjach bardzo wysokie ceny. Monety o tak wysokich nominałach nie były przeznaczone do obiegu. Były to tzw. „donatywy”. Król Zygmunt III Waza, wysyłając posłów z listem informującym o zwycięstwie, dołączał do niego monety tej emisji. Trafiały w ten sposób do najważniejszych polityków i arystokratów w Europie.
Wybito ich ograniczoną ilość i stąd wysoka cena i znaczenie historyczne. Najcięższą polską monetą jest złoty dukat o próbie 967 (określany jest on również jako 100 dukatów koronnych). Moneta waży 348.34 g i ma średnicę 69.4 mm. Szacuje się, że takich monet jest na świecie tylko 6 i niezwykle rzadko pojawiają się na aukcjach. Zwykle służą jako eksponaty w muzeach (jeden egzemplarz znajduje się w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie, jeden na Wawelu, kolejny w petersburskim Ermitażu). Ostatni raz na Międzynarodowej Konwencji Numizmatycznej w Nowym Jorku w 2018 roku sprzedano ją za 2 miliony 160 tysięcy dolarów i jak do tej pory uważana jest za najdroższą polską monetę w historii.
Na aukcjach pojawiają się też monety o nominałach 50 i 80 dukatów, które również osiągają niezwykłe ceny. 16 września 2023 roku w Polsce sprzedano 50-dukatówkę na aukcji organizowanej została przez Antykwariat Numizmatyczny Michała Niemczyka w Warszawie. Aukcja trwała zaledwie minutę, pomimo tego, że cena wywoławcza wyniosła 1,8 mln zł. Jak podają organizatorzy licytacji moneta została sprzedana za 2 mln 700 tys. złotych (z prowizją domu aukcyjnego 3 mln 240 tys. złotych). Nabywcą okazało się Muzeum Historii Polski. Jak informuje Muzeum, wykonawca monety, Samuel Ammon „jest uważany za najwybitniejszego z medalierów działających w Rzeczypospolitej w okresie baroku. Zachwycony kunsztem gdańskiego mistrza, Zygmunt III Waza na prywatnej audiencji osobiście obdarował go złotym łańcuchem.”
Teraz monakijski dom aukcyjny oferuje aż 3 polskie złote monety. 2 pochodzą z okresu panowania Zygmunta III Wazy, jedna – Jana II Kazimierza Wazy.
Dukat Zygmunta III Wazy, wybity przez Philippa Klüvera, mistrza gdańskiej mennicy. Cena wywoławcza 15 000 euro. Numer aukcyjny 1334. Link do sprzedaży monety tutaj.
3 dukaty Jana II Kazimierza Wazy, wybite przez Gerharda Rogge, mincerza gdańskiego. Cena wywoławcza 25 000 euro. Numer aukcyjny 1336. Link do sprzedaży monety tutaj.
80 dukatów Zygmunta III Wazy, wybite przez Samuela Ammana, grawera i Jakuba Jakubsona Von Emden, mistrza mennicy w Bydgoszczy. Cena wywoławcza 1 300 000 euro. Numer aukcyjny 1335. Link do sprzedaży monety tutaj.
Na awersie monety widnieje popiersie Zygmunta III Wazy w koronkowym kołnierzu i ozdobnej zbroi, na piersi łańcuch z klejnotem orderu Złotego Runa oraz szarfa przez lewe ramię oraz napis * SIGISMVNDVS* III* D: G: POLONIÆ* ET* SVECIÆ* REX* (Zygmunt III Z Bożej Łaski król Polski i Szwecji). Na rewersie: ukoronowana, dziewięciopolowa tarcza herbowa polsko-szwedzka ozdobiona bogatymi ornamentami i napis * MAGNVS* DVX* LITVAN: RVSS: – :PRVSS: MAS: SAM: LIVON: ZC’:* (Wielki Książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki).
Jak podaje dom aukcyjny, egzemplarz pochodzi z kolekcji Clifton-Wild nabytej na aukcji Stack’s w grudniu 1995, nr 820; wcześniej z aukcji Crédit de la Bourse, kwiecień 1992, nr 806, a wcześniej z kolekcji Juliana Ursyna Niemcewicza (który wraz z Tadeuszem Kościuszko wyjechał do USA po III rozbiorze Polski) i prawdopodobnie z kolekcji Virgila Branda (który posiadał 70, 80 i 100 dukatów).
Na stronie katalogu domu aukcyjnego możemy przeczytać: „Wyjątkowa pod względem wielkości i piękna, ta prestiżowa moneta została prawdopodobnie wyprodukowana po bitwie pod Chocimiem, w której polsko-litewskie siły katolickie zwyciężyły nad muzułmańskimi wojskami osmańskimi. Było to pierwsze duże zwycięstwo, które oznaczało koniec ekspansji osmańskiej (…) Imponujące popiersie w całym swoim majestacie. Wyjątkowy egzemplarz muzealny!”
Czy na monakijskiej aukcji zostanie pobity kolejny rekord? Dom aukcyjny podkreśla, ze stan 80-dukatówki jest znakomity i jest ona eksponatem muzealnym. Czy moneta o tak wyjątkowym znaczeniu historycznym trafi w polskie ręce?
Maria Byczynski
Zdjęcia: MDC Monnaies de Collection Monaco
