• Władysław Raczkiewicz (1939-1947),
• August Zaleski (1947-1972),
• Stanisław Ostrowski (1972-1979),
• Edward Raczyński (1979-1986),
• Kazimierz Sabbat (1986-1989)
• Ryszard Kaczorowski (1989-1990).

Edward Raczyński spoczywa w mauzoleum rodzinnym w Rogalinie, Ryszard Kaczorowski zginął tragicznie pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r. wraz z urzędującym wówczas prezydentem Lechem Kaczyńskim, jego żoną i 93 innymi wysoko postawionymi Polakami. Wraz z małżonką spoczywa w Polsce w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej. Rodzina Kazimierza Sabbata nie zgodziła się na przeniesienie jego ciała z cmentarza w Gunnersbury w Londynie do Polski więc będzie on miał symboliczny grób w mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie (tak samo jak Edward Raczyński).

O planach przeniesienia grobów Prezydentów RP na uchodźstwie słyszeliśmy od dawna, ale projekt ten wydawał się niezwykle trudny do realizacji. W wyniku niezwykłego zaangażowania i starań ambasadora RP Piotra Wilczka, wspieranego przez Konsulat w Manchesterze, udało się uzyskać zgodę na przeniesienie do Ojczyzny szczątków Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego.

Cmentarz w Newark-on-Trent to jeden z największych polskich cmentarzy w Wielkiej Brytanii, a jednocześnie największy polski cmentarz lotniczy na świecie. W pobliskich  bazach RAF stacjonowały polskie jednostki lotnicze. Na cmentarzu spoczywa łącznie 351 lotników Polskich Sił Powietrznych. Są tu przede wszystkim groby lotników z jednostek bombowych: 300 Dywizjonu “Ziemi Mazowieckiej”, 301 Dywizjonu “Ziemi Pomorskiej”, 304 Dywizjonu “Ziemi Śląskiej” oraz 305 Dywizjonu “Ziemi Wielkopolskiej”. Poza lotnikami na cmentarzu pochowano Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego (jego szczątki w 1993 r. zostały ekshumowane i przeniesione do krypty pod Katedrą św. Stanisława i Wacława na Wawelu w Krakowie) oraz wspomnianych trzech prezydentów Rządu RP na uchodźstwie.

Na to wydarzenie Polonia brytyjska czekała od dawna. Ekshumacja grobów miała miejsce w czwartek, w zeszłym tygodniu. W niedzielę rano z Warszawy, na odległe o 60 kilometrów od Newark lotnisko w East Midland, przyleciał samolot rządowy z delegacją przedstawicieli rządu polskiego. Zaraz po przylocie, przedstawiciele polskiego rządu złożyli kwiaty na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark-on-Trent.

W Newark rozpoczyna się Msza święta z okazji pożegnania doczesnych szczątków Prezydentów RP na uchodźstwie, powracających do Ojczyny. Historyczny moment! pic.twitter.com/HhWkscdM7n

— British Poles (@britishpoles) November 6, 2022

Oficjalne uroczystości rozpoczęły się w kościele św. Marii Magdaleny w Newark. W Mszy świętej wzięli udział przedstawiciele polskiego rządu, władz dyplomatycznych, wojskowych, harcerze, rodzina i przyjaciele oraz przeogromna liczba Polonii. Warto dodać, że Ambasada RP w Londynie zorganizowała transport autobusowy dla działaczy, którzy chcieli wziąć udział w ostatnim pożegnaniu prezydentów.

Udało nam się dostrzec  Marszałka Seniora Sejmu RP Antoniego Macierewicza, ministra Jana Dziedziczaka, Arkadego Rzegockiego, Jana Kasprzyka, Andrzeja Derę, Jarosława Stolarczyka z Senatu RP, Wojciecha Labudę z KPRM, Karola Polejowskiego z IPN, generała Cezarego Wiśniewskiego.

Wsród zaproszonych gości było 3 brytyjskich posłów: Daniel Kawczynski, Robert Jenrick i Ben Bradley. Obecny był ambasador RP Piotr Wilczek, attaché wojskowy pułkownik Mieczysław Malec, konsul generalny w Londynie Mateusz Stąsiek i konsul generalny w Manchesterze Michał Mazurek. Swoją obecnością zaszczycił nas przedstawiciel rodziny królewskiej – George Windsor, hrabia St Andrews. Na uroczystość przybyły też rodziny prezydentów. Udało nam się dostrzec 2 córki prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego. Honory gospodarza pełnił nowy burmistrz Newark Laurence Goff, który od lat jest oddanym przyjacielem Polaków.

Msza święta miała wyjątkowo uroczystą oprawę. Była koncelebrowana przez, między innymi,  księdza biskupa Wiesława Lechowicza, biskupa polowego Wojska Polskiego; księdza prałata Stefana Wylężka, rektora Polskiej Misji Katolickiej; księdza Chrisa Liona, rektora kościoła św. Marii Magdaleny. Trumny prezydentów były odświętnie przykryte proporcami prezydenta RP i orderami Orła Białego.

Ksiądz biskup Wiesław Lechowicz wygłosił niezwykle wzruszającą i patriotyczną homilię. Podkreślił, że prezydenci, pomimo, że nigdy nie doczekali wolnej Polski, mieli jednak ogromny wpływ na dusze szeregu Polaków na emigracji, bo “droga do wolności i niepodległości jest mierzona Krzyżem (…) Przez całe życie służyli Ojczyźnie i bliźnim a ich wysiłki podtrzymywały naród na duchu.”

Msza odprawiona była w 2 językach, polskim i angielskim. Za oprawę muzyczną odpowiedzialny był Chór Reprezentacyjny Wojska Polskiego. Po homilii nastąpiła zmiana warty honorowej. Oprawa Mszy świętej była wyjątkowa, odpowiednia do rangi wydarzenia. Całość była transmitowana na żywo przez Telewizję Polską.

Po zakończeniu kościół opuściła procesja z trumnami prezydentów. Wychodzących zgromadzonych zaskoczył deszcz, ale nic nie mogło odebrać nam poczucia niezwykłej dumy i świadomości, że bierzemy udział w historycznym momencie dla Polski i wzmacniania więzi polsko-brytyjskich.

Na Ratuszu powiewała polska flaga, górując nad całym miastem, wywołując zachwyt Polaków i zaciekawienie Brytyjczyków. Tutaj odbyła się druga część uroczystości.

Na dole ratusza mogliśmy zwiedzić wystawę „Prezydenci RP na Uchodźstwie 1939 – 1990”.

Jako pierwszy głos zabrał ambasador Piotr Wilczek. Powiedział: “Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski byli wybitnymi postaciami polskiego ruchu oporu. Wraz z rządem na uchodźstwie i środowiskiem emigracyjnym odegrali kluczową rolę w utrzymaniu przy życiu polskiego ducha, działalności i tożsamości w jednym z najczarniejszych rozdziałów w polskiej historii.”

Minister Andrzej Dera przeczytał list od prezydenta RP Andrzeja Dudy ze słowami: “Oddajemy cześć reprezentantom majestatu Rzeczypospolitej.” Minister Jan Dziedziczak podzielił się ze zgromadzonymi rewelacyjnym wykładem o polskiej historii i współpracy polsko-brytyjskiej. Podkreślił, że jest ważne, “aby historia Prezydentów na uchodźstwie była znana każdemu Polakowi. Niech dzisiejsza uroczystość motywuje nas do służby Polsce i do kultywowania jak najlepszych stosunków polsko-brytyjskich.”

Ostatni żyjący członek rządu RP na uchodźstwie Tadeusz Musioł, który był w rządzie Kazimierza Sabbata, podzielił się z nami refleksją, “iż nigdy nie spodziewał się, że dożyje odzyskania przez Polskę niepodległości.” Jan Ostrowski podkreślił, że dzisiejsze wydarzenie jest “ważnym symbolem”.

Na zakończenie miał miejsce bardzo wzruszający moment. Jak zapewne wiele osób wie, nowo wybrany major miasta Newark Laurence Goff, to wieloletni przyjaciel Polski. Powiedział portalowi British Poles: “Przez 18 lat byłem radnym w tym mieście. Od maja jestem jego burmistrzem. Nigdy nie przestałem dbać o groby polskich bohaterów II wojny światowej oraz przedstawicieli władz RP na uchodźstwie. To był dla mnie zaszczyt. Zapewniam, że nadal będziemy pamiętać! Jestem szczęśliwy z powodu dzisiejszego wydarzenia.”

Burmistrz został uhonorowany przez ministra Jana Dziedziczaka odznaczeniem Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej przyznany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego “jako wyraz wdzięczności narodu polskiego za wieloletnią opiekę nad grobami polskich bohaterów II wojny światowej oraz przedstawicieli władz RP na uchodźstwie”. 

Udostępnij

Facebook

Twitter

Pinterest

Print