19 lutego, dokładnie w 550. rocznicę urodzin polskiego astronoma Mikołaja Kopernika, w Toruniu oficjalnie zainaugurowano Światowy Kongres Kopernikański. Spośród 700 znakomitych badaczy, ekspertów i gości biorących udział w Kongresie, jest aż 5 noblistów.
Prof. Phillip James Edwin Peebles, kanadyjsko-amerykański fizyk, kosmolog, astrofizyk i astronom, jeden z pionierów teorii formowania się struktur kosmicznych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, wygłosił wykład inaugurujący Światowy Kongres Kopernikański.

Minister Czarnek inaugurując obrady powiedział: “Nauka to odkrywanie prawdy. Tej prawdy potrzebujemy być może jak nigdy wcześniej, w dobie wojen, tej dramatycznej wojny na Ukrainie, dosłownie kilkaset kilometrów stąd – w dobie szalejących ideologii, zniekształcających rzeczywistość człowieka, w dobie kłótni i wielu konfliktów. Życzę państwu, aby Światowy Kongres Kopernikański (…) był okazją do odkrywania na nowo i od nowa pełnej prawdy o Bogu, człowieku i świecie w każdym wymiarze rzeczywistości nas otaczającej.”
Centralnym wydarzeniem pierwszego dnia kongresu było wręczenie powołań dla Sekretarza Generalnego oraz członków izb Akademii Kopernikańskiej.
Akademia Kopernikańska
“Przed Państwem wspaniały pomnik ku czci Mikołaja Kopernika złożony z naukowców z całego świata. Izby Kopernikańskie i Akademia Kopernikańska to nie jest konkurencja dla polskich uczelni, to płaszczyzna wymiany doświadczeń, myśli i osiągnieć naukowych” – mówił podczas inauguracji Światowego Kongresu Kopernikańskiego Przemysław Czarnek, Minister Edukacji i Nauki.
.@CzarnekP: @AKopernikanska to żywy pomnik na 550. urodziny Mikołaja Kopernika. pic.twitter.com/lZKBSRcFBj
— Radosław Brzózka (@RadoslawBrzozka) February 19, 2023
Akademia Kopernikańska jest instytucją, która będzie integrowała polskich naukowców z całego świata oraz wspierała ich działania naukowe. Jej podstawowym celem jest realizacja Narodowego Programu Kopernikańskiego, którego założeniem jest wzmocnienie pozycji polskiej nauki na arenie międzynarodowej. Akademią będą kierować naukowcy z całego świata, co ułatwi realizację podstawowego celu nowej instytucji, jakim jest umiędzynarodowienie polskiej nauki.
https://twitter.com/MEIN_GOV_PL/status/1627258405868957697?s=20
Akademia będzie realizować program obejmujący m.in. finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie stypendiów kopernikańskich, grantów Mikołaja Kopernika, wspieranie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, przyznawanie nagród czy powoływanie ambasadorów Akademii Kopernikańskiej.

5 izb Akademii Kopernikańskiej
Akademia Kopernikańska jest oparta na pięciu filarach odpowiadających obszarom dokonań Mikołaja Kopernika, które stały się podstawą organizacji izb. Są to:
- astronomia,
- ekonomia,
- prawo,
- medycyna,
- teologia i filozofia.
Działalność Akademii Kopernikańskiej będzie koncentrować się na wybranych obszarach badawczych wyznaczonych przez zakres tematyczny działających w niej izb:
- Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych,
- Nauk Medycznych,
- Nauk Ekonomicznych i Zarządzania,
- Filozofii i Teologii
- Nauk Prawnych.
Przewidziano też Izbę Laureatów Nagród Kopernikańskich.
Wręczenie powołań
Sekretarz Generalny Akademii Kopernikańskiej
Na stanowisko Sekretarza Akademii został powołany prof. dr hab. Krzysztof Marian Górski. To polski astronom, który w swojej pracy naukowej zajmuje się kosmologią obserwacyjną, wielkoskalową strukturą Wszechświata i mechanizmem powstawania galaktyk. Studia astronomiczne ukończył na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a stopień doktora nauk fizycznych uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim.
Prof. Krzysztof Górski pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest pracownikiem Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz laboratorium NASA.
Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych
- dr hab. Wacław Gudowski (Polska) – fizyk jądrowy, pionier europejskich badań nad transmutacją odpadów i materiałów jądrowych w systemach kontrolowanych akceleratorami (ADS), ekspert w zakresie bezpieczeństwa jądrowego; kierował m.in. szwedzkim Centrum Energetyki Jądrowej, był wicedyrektorem wykonawczym Międzynarodowego Centrum Nauki i Techniki w Moskwie (2006-2011); obecnie jest zatrudniony w Królewskim Instytucie Technicznym w Sztokholmie.
- prof. dr hab. Leszek Roszkowski (Polska) – doktorat uzyskał w Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim; specjalizuje się w astrofizyce i kosmologii cząstek elementarnych, w szczególności bozonu Higgsa, „nowej fizyki” i ciemnej materii we Wszechświecie; obecnie w ramach Centrum Astronomicznego Mikołaja Kopernika kieruje międzynarodowym zespołem badawczym ASTROCENT; jest inicjatorem i przewodniczącym komitetu sterującego międzynarodowej serii konferencji COSMO.
- prof. dr hab. Marek Sarna (Polska) – współtwórca Wielkiego Teleskopu Południowoafrykańskiego SALT, zasiada w gremiach zarządzających European South Observatory (Euroepejska Rada Organizacji Badań Naukowych na Półkuli Południowej) w Garching oraz European Space Agency. Jest również prezesem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz członkiem Rady Polskiej Agencji Kosmicznej.
- prof. dr hab. Marian Szymczak (Polska) – radioastronom; jego zainteresowania naukowe obejmują głównie problematykę promieniowania maserowego oraz badanie procesów powstawania masywnych gwiazd metodami interferometrii radiowej; współpracował z wieloma astronomicznymi ośrodkami zagranicznymi; jest członkiem Międzynarodowej Unii Nauk Radiowych.
- prof. dr hab. Andrzej Udalski (Polska) – wieloletni dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego; wraz z grupą OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) jest współodkrywcą ponad 30 planet pozasłonecznych wykrytych za pomocą mikrosoczewkowania grawitacyjnego; laureat Dan David Prize oraz członek zagraniczny amerykańskiej National Academy of Sciences.
- dr George Efstathiou (Wielka Brytania) – pracował w Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, następnie w Uniwersytecie Oxfordzkim i w Cambridge; był pierwszym dyrektorem Kavli Institute for Cosmology (Instytutu Kosmologii) w Cambridge; odkrywca wielu znaczących zjawisk związanych z początkami Wszechświata i pionier komputerowych symulacji formowania się struktury kosmosu; jest zaangażowany w badania nad czarną energią.
- dr Masashi Hazumi (Japonia) – związany z Uniwersytetem w Tokio, Institute of Particle and Nuclear Studies (KEK) oraz Japońską Agencją Kosmiczną (JAXA); obecnie kieruje projektem Lite BIRD, który skupia blisko 200 uczonych; jest laureatem wielu nagród międzynarodowych i wyróżnień, a także autorem ponad 400 publikacji naukowych.
- dr Arthur B. McDonald (Kanada) – pracował m.in. w Uniwersytecie Princeton, Laboratorium CERN w Genewie, Uniwersytecie Oxfordzkim i w Los Alamos; kieruje podziemnym laboratorium badawczym cząstek elementarnych Sudbury Neutrino Laboratory; za swoje osiągnięcia wraz z zespołem otrzymał w 2015 roku Nagrodę Nobla.
- dr Didier Queloz (Szwajcaria) – pracuje w Uniwersytecie w Genewie oraz Uniwersytecie w Cambridge; w 2019 r. wraz z M. Mayorem otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie egzoplanety orbitującej wokół gwiazdy typu słonecznego.
- dr Gianfranco De Zotti (Włochy) – związany z Uniwersytetem w Padwie, pracował też w NASA Godard Center w Waszyngtonie, European South Laboratory w Garching; zasiada w gremiach kierowniczych ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej) oraz wielu międzynarodowych organizacji naukowych.
Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania
- prof. dr hab. Adam Glapiński (Polska) – profesor nauk ekonomicznych i kierownik Zakładu Ekonomii Politycznej i Historii Myśli Ekonomicznej w Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej; od 2016 r. Prezes Narodowego Banku Polskiego.
- dr hab. Zbigniew Krysiak (Polska) – jego badania naukowe koncentrują się wokół wyceny przedsiębiorstw z uwzględnieniem banków, firm ubezpieczeniowych i innych instytucji finansowych, rynków kapitałowych i zarządzania kapitałem oraz zarządzania ryzykiem; współpracował z wielkimi korporacjami i doradzał najważniejszym instytucjom publicznym w Polsce.
- dr hab. Robert Holzmann (Austria) – prezes Oesterreichische Nationalbank, członek Rady Prezesów Europejskiego Banku Centralnego i Austriackiej Akademii Nauk; piastuje honorowe stanowiska w South-Western University in Economics and Finance w Chengdu, Uniwersytecie Malezyjskim w Kuala Lumpur i Uniwersytecie New South Wales w Sydney.
- dr hab. inż. Mariusz Andrzejewski (Polska)
- dr hab. Sławomir Gawroński (Polska)
- prof. Harold James
- dr hab. Dariusz Tworzydło – uznany specjalista w zakresie zarządzania kryzysowego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; współtwórca i były prezes instytucji oraz stowarzyszeń zajmujących się m.in. komunikacją społeczną; były członek Rady Etyki Public Relations, autor wielu projektów badawczych i cenionych publikacji wydawanych w Polsce i na świecie.
Izba Nauk Medycznych
- prof. dr hab. Adam Dziki (Polska) – chirurg o uznanej międzynarodowej pozycji naukowej związany z Wojskową Akademią Medyczną w Łodzi, członek wielu międzynarodowych organizacji lekarskich oraz zespołów redakcyjnych wielu polskich i zagranicznych wydawnictw naukowych; pełni funkcje przewodniczącego Zespołu Nauk Medycznych Rady Doskonałości Naukowej.
- prof. dr hab. Grzegorz Gielerak (Polska) – związany z Wojskowym Instytutem Medycznym specjalista w zakresie chorób wewnętrznych i kardiologii; od 2022 r. generał broni.
- prof. dr hab. Ewa Marcinowska-Suchowierska (Polska) – związana z Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie specjalistka w zakresie chorób wewnętrznych i geriatrii; jest uznanym autorytetem międzynarodowym w zakresie chorób kości (zwłaszcza osteoporozy), członkiem wielu stowarzyszeń krajowych i zagranicznych.
- dr hab. Leszek Markuszewski (Polska) – przez wiele lat związany z Wojskową Akademią Medyczną w Łodzi; był Naczelnym Lekarzem Więziennictwa oraz dyrektorem Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie; od 2020 r. związany z Uniwersytetem Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu, gdzie stworzył i kieruje wydziałem lekarskim; posiada specjalizację w sześciu dyscyplinach medycznych; pułkownik Wojska Polskiego.
- prof. dr hab. Andrzej Rynkiewicz (Polska) – socjalista w obszarze kardiologii oraz chorób wewnętrznych, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i członek wielu krajowych i międzynarodowych zespołów badawczych oraz stowarzyszeń medycznych; obecnie pracuje na Wydziale Lekarskim w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.
- dr Mariano Bizzarri (Włochy) – związany z Uniwersytetem La Sapienza w Rzymie; jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół medycyny eksperymentalnej, biomedycyny, medycyny kosmicznej; jest członkiem i kierownikiem wielu międzynarodowych zespołów badawczych.
- dr hab. Hans Joachim Meyer (Niemcy) – związany z Georg August Universität Göttingen; chirurg o wybitnej pozycji międzynarodowej, prezes Niemieckiego Stowarzyszenia Chirurgów (2012-2022); specjalizuje się również w chirurgii onkologicznej oraz laparoskopowej.
- prof. dr hab. Mansur Rahnama-Hezavah (Iran) – doktorat i habilitację uzyskał w Akademii Medycznej w Lublinie; specjalista w zakresie chirurgii stomatologicznej, prezes Polskiego Stowarzyszenia Chirurgii Stomatologicznej i Chirurgii Szczękowej.
- prof. Adam T. Stys (USA) – profesor medycyny w Sanford Cardiovascular Institute w Sanford School of Medicine (University of South Dakota); wybitny specjalista w zakresie chorób wewnętrznych, w szczególności zaś uznany w skali międzynarodowej specjalista w zakresie kardiologii.
- dr Huey-Jen Su (Tajwan) – jest związana z National Cheng Kung University w Tainan, gdzie kieruje od lat Departamentem Środowiska i Zdrowia Publicznego; zaangażowana w funkcjonowanie instytucji odpowiedzialnych za zdrowie publiczne.
Izba Nauk Prawnych
- dr hab. Elżbieta Karska (Polska) – obecnie związana z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, specjalizuje się w prawie międzynarodowym, współpracuje ze Stałym Trybunałem Arbitrażowym w Hadze oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasbourgu.
- prof. dr hab. Anna Łabno (Polska) – doktorat i habilitację uzyskała w Uniwersytecie Śląskim; jej naukowe zainteresowania oscylują wokół zagadnień związanych m.in. z polskim i porównawczym prawem konstytucyjnym, tworzeniem podstaw demokratycznego ustroju, a także z ochroną praw człowieka.
- dr Conor Casey (Wielka Brytania) – obecnie związany z Uniwersytetem w Liverpool; jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień prawa konstytucyjnego; współpracuje w tym zakresie ze Szkołą Prawa Yale University.
- prof. Fabrizio Giulimondi (Włochy) – związany z Uniwersytetem La Sapienza w Rzymie, gdzie piastuje stanowisko profesora; specjalizuje się w obszarze prawa administracyjnego i prawa konstytucyjnego porównawczego.
- dr Marius Ostrowski – specjalizuje się w historii idei i historii instytucji demokratycznych w Europie; obecnie pracuje w European University Institute we Florencji (Centrum R. Schumana); zajmuje się zagadnieniami związanymi z wpływem rozwoju społecznego na ewolucję idei i instytucji demokratycznych.
- prof. Adrian Vermeule (USA) – pracował jako profesor prawa w Szkole Prawa w Uniwersytecie Chicago, a następnie w Harvard Law School; specjalizuje się w obszarze prawa konstytucyjnego oraz prawa administracyjnego; jest promotorem koncepcji tzw. konstytucjonalizmu dobra wspólnego; jego monografia na ten temat została uznana za jedno z najważniejszych wydarzeń w amerykańskiej teorii konstytucjonalizmu w ostatnich dekadach.
- dr Manuele Vescovi (Włochy) – uzyskał doktora z prawa na Uniwersytecie w Bolonii; był senatorem Republiki Włoskiej; Jest współtwórcą projektu Accademia Federale, kształcącego liderów politycznych w Republice Włoskiej.
Izba Filozofii i Teologii
- ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (Polska) – były dziekan Wydziału Teologicznego w Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (2002-2008); jego zainteresowania koncentrują się wokół teologii moralnej i teologii duchowości; jest autorem wielu monografii w tych obszarach.
- o. prof. dr hab. Marcin Tkaczyk (Polska) – był m.in. Dziekanem Wydziału Filozofii oraz prorektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; jego zainteresowania naukowe koncentrują się na zagadnieniach związanych z logiką, filozofią i teologią.
- ks. prof. dr hab. Ireneusz Werbiński (Polska) – obecnie związany z Akademią Jagiellońską w Toruniu, w przeszłości współtworzył m.in. Wydział Teologiczny UMK w Toruniu; jego zainteresowania naukowe koncentrują się na hagiologii, psychologii i pedagogice.
- prof. dr hab. Piotr Wilczek (Polska) – pracował w Uniwersytecie Śląskim, a następnie w Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kierował Ośrodkiem Badań nad Reformacją i Kulturą Intelektualną w Europie Wczesnonowożytnej; jego badania naukowe koncentrują się wokół problematyki kultury, literatury, filozofii oraz religijności w Europie XVI-XVII wieku; czynny w służbie dyplomatycznej jako ambasador RP w Waszyngtonie, a obecnie w Londynie.
- ks. kard. Gerhard Müller (Niemcy) – pracował m.in. w Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium; był biskupem Ratyzbony, prefektem Kongregacji Nauki Wiary, jest kardynałem Kościoła katolickiego.
- dr Tory K. Baucum (USA) – był pastorem anglikańskim w USA, pracował jako profesor w George Mason University; po dokonaniu konwersji na katolicyzm zaangażował się w działania ekumeniczne; kieruje Instytutem Pokoju prowadzącym dialog międzyreligijny i prowadzi działalność publikacyjną zarówno naukową, jak i publicystyczną.
- dr Nigel Biggar (Wielka Brytania) – jest pastorem anglikańskim i kanonikiem katedry w Oxfordzie; w Uniwersytecie w Oxfordzie prowadzi projekt „Ethics and Empire”, w którym wraz z kierowanym przez siebie zespołem bada etyczne aspekty funkcjonowania Imperium Brytyjskiego.
- ks. dr Bernardo Estrada (Kolumbia) – przez wiele lat był związany z papieskim Uniwersytetem Santa Croce w Rzymie; jest wybitnym i uznanym specjalistą w zakresie teologii Nowego Testamentu; obecnie zatrudniony w Uniwersytecie de la Sabana w Bogocie.
- ks. dr Ermenegildo Manicardi (Włochy) – przez kilkanaście lat kierował Almo Collegio Capranica w Rzymie (elitarne kolegium kapłańskie kształcące młodych kapłanów); jest uznawany za najwybitniejszego znawcę Ewangelii św. Marka.
- dr hab. Wawrzyniec Rymkiewicz (Polska)

Światowy Kongres Kopernikański to również debaty na najwyższym naukowym poziomie. Spośród 700 znakomitych badaczy, ekspertów i gości biorących udział w Kongresie, jest aż 5 noblistów:
- prof. Philip James Edwin Peebles – kanadyjsko-amerykański fizyk, kosmolog, astrofizyk i astronom, jeden z pionierów teorii formowania się struktur kosmicznych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.
- prof. Michel Gustave Édouard Mayor – szwajcarski astronom, profesor na wydziale astronomii Uniwersytetu Genewskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.
- prof. Barry Clark Barish – amerykański fizyk doświadczalny, profesor emeritus California Institute of Technology, czołowy ekspert w dziedzinie fal grawitacyjnych, laureat Nagrody Nobla z fizyki z 2017 roku.
- prof. Arthur B. McDonald – kanadyjski fizyk, profesor kanadyjskiego Queen’s University w Kingston, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2015 roku.
- prof. Didier Patrick Queloz – szwajcarski astronom, profesor Uniwersytety Cambridge, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.
Kongres trwa 3 dni. Cały program i transmisja online dostępne są tutaj.
Opracowała Daria Więcek na podstawie gov.pl i akademiakopernikanska.gov.pl
Zdjęcia: Twitter @AKopernikanska