Akademia Kopernikańska

“Przed Państwem wspaniały pomnik ku czci Mikołaja Kopernika złożony z naukowców z całego świata. Izby Kopernikańskie i Akademia Kopernikańska to nie jest konkurencja dla polskich uczelni, to płaszczyzna wymiany doświadczeń, myśli i osiągnieć naukowych” – mówił podczas inauguracji Światowego Kongresu Kopernikańskiego Przemysław Czarnek, Minister Edukacji i Nauki.

.@CzarnekP: @AKopernikanska to żywy pomnik na 550. urodziny Mikołaja Kopernika. pic.twitter.com/lZKBSRcFBj

— Radosław Brzózka (@RadoslawBrzozka) February 19, 2023

Akademia Kopernikańska jest instytucją, która będzie integrowała polskich naukowców z całego świata oraz wspierała ich działania naukowe. Jej podstawowym celem jest realizacja Narodowego Programu Kopernikańskiego, którego założeniem jest wzmocnienie pozycji polskiej nauki na arenie międzynarodowej. Akademią będą kierować naukowcy z całego świata, co ułatwi realizację podstawowego celu nowej instytucji, jakim jest umiędzynarodowienie polskiej nauki.

https://twitter.com/MEIN_GOV_PL/status/1627258405868957697?s=20

Akademia będzie realizować program obejmujący m.in. finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie stypendiów kopernikańskich, grantów Mikołaja Kopernika, wspieranie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, przyznawanie nagród czy powoływanie ambasadorów Akademii Kopernikańskiej.

5 izb Akademii Kopernikańskiej

Akademia Kopernikańska jest oparta na pięciu filarach odpowiadających obszarom dokonań Mikołaja Kopernika, które stały się podstawą organizacji izb. Są to:

• astronomia,
• ekonomia,
• prawo,
• medycyna,
• teologia i filozofia.

Działalność Akademii Kopernikańskiej będzie koncentrować się na wybranych obszarach badawczych wyznaczonych przez zakres tematyczny działających w niej izb:

• Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych,
• Nauk Medycznych,
• Nauk Ekonomicznych i Zarządzania,
• Filozofii i Teologii
• Nauk Prawnych.

Przewidziano też Izbę Laureatów Nagród Kopernikańskich.

Wręczenie powołań

Sekretarz Generalny Akademii Kopernikańskiej

Na stanowisko Sekretarza Akademii został powołany prof. dr hab. Krzysztof Marian Górski. To polski astronom, który w swojej pracy naukowej zajmuje się kosmologią obserwacyjną, wielkoskalową strukturą Wszechświata i mechanizmem powstawania galaktyk. Studia astronomiczne ukończył na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a stopień doktora nauk fizycznych uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim.

Prof. Krzysztof Górski pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest pracownikiem Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz laboratorium NASA.

Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych

• dr hab. Wacław Gudowski (Polska) – fizyk jądrowy, pionier europejskich badań nad transmutacją odpadów i materiałów jądrowych w systemach kontrolowanych akceleratorami (ADS), ekspert w zakresie bezpieczeństwa jądrowego; kierował m.in. szwedzkim Centrum Energetyki Jądrowej, był wicedyrektorem wykonawczym Międzynarodowego Centrum Nauki i Techniki w Moskwie (2006-2011); obecnie jest zatrudniony w Królewskim Instytucie Technicznym w Sztokholmie.
• prof. dr hab. Leszek Roszkowski (Polska) – doktorat uzyskał w Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim; specjalizuje się w astrofizyce i kosmologii cząstek elementarnych, w szczególności bozonu Higgsa, „nowej fizyki” i ciemnej materii we Wszechświecie; obecnie w ramach Centrum Astronomicznego Mikołaja Kopernika kieruje międzynarodowym zespołem badawczym ASTROCENT; jest inicjatorem i przewodniczącym komitetu sterującego międzynarodowej serii konferencji COSMO.
• prof. dr hab. Marek Sarna (Polska) – współtwórca Wielkiego Teleskopu Południowoafrykańskiego SALT, zasiada w gremiach zarządzających European South Observatory (Euroepejska Rada Organizacji Badań Naukowych na Półkuli Południowej) w Garching oraz European Space Agency. Jest również prezesem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz członkiem Rady Polskiej Agencji Kosmicznej.
• prof. dr hab. Marian Szymczak (Polska) – radioastronom; jego zainteresowania naukowe obejmują głównie problematykę promieniowania maserowego oraz badanie procesów powstawania masywnych gwiazd metodami interferometrii radiowej; współpracował z wieloma astronomicznymi ośrodkami zagranicznymi; jest członkiem Międzynarodowej Unii Nauk Radiowych.
• prof. dr hab. Andrzej Udalski (Polska) – wieloletni dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego; wraz z grupą OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) jest współodkrywcą ponad 30 planet pozasłonecznych wykrytych za pomocą mikrosoczewkowania grawitacyjnego; laureat Dan David Prize oraz członek zagraniczny amerykańskiej National Academy of Sciences.
• dr George Efstathiou (Wielka Brytania) – pracował w Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, następnie w Uniwersytecie Oxfordzkim i w Cambridge; był pierwszym dyrektorem Kavli Institute for Cosmology (Instytutu Kosmologii) w Cambridge; odkrywca wielu znaczących zjawisk związanych z początkami Wszechświata i pionier komputerowych symulacji formowania się struktury kosmosu; jest zaangażowany w badania nad czarną energią.
• dr Masashi Hazumi (Japonia) – związany z Uniwersytetem w Tokio, Institute of Particle and Nuclear Studies (KEK) oraz Japońską Agencją Kosmiczną (JAXA); obecnie kieruje projektem Lite BIRD, który skupia blisko 200 uczonych; jest laureatem wielu nagród międzynarodowych i wyróżnień, a także autorem ponad 400 publikacji naukowych.
• dr Arthur B. McDonald (Kanada) – pracował m.in. w Uniwersytecie Princeton, Laboratorium CERN w Genewie, Uniwersytecie Oxfordzkim i w Los Alamos; kieruje podziemnym laboratorium badawczym cząstek elementarnych Sudbury Neutrino Laboratory; za swoje osiągnięcia wraz z zespołem otrzymał w 2015 roku Nagrodę Nobla.
• dr Didier Queloz (Szwajcaria) – pracuje w Uniwersytecie w Genewie oraz Uniwersytecie w Cambridge; w 2019 r. wraz z M. Mayorem otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie egzoplanety orbitującej wokół gwiazdy typu słonecznego.
• dr Gianfranco De Zotti (Włochy) – związany z Uniwersytetem w Padwie, pracował też w NASA Godard Center w Waszyngtonie, European South Laboratory w Garching; zasiada w gremiach kierowniczych ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej) oraz wielu międzynarodowych organizacji naukowych.

Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania

• prof. dr hab. Adam Glapiński (Polska) – profesor nauk ekonomicznych i kierownik Zakładu Ekonomii Politycznej i Historii Myśli Ekonomicznej w Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej; od 2016 r. Prezes Narodowego Banku Polskiego.
• dr hab. Zbigniew Krysiak (Polska) – jego badania naukowe koncentrują się wokół wyceny przedsiębiorstw z uwzględnieniem banków, firm ubezpieczeniowych i innych instytucji finansowych, rynków kapitałowych i zarządzania kapitałem oraz zarządzania ryzykiem; współpracował z wielkimi korporacjami i doradzał najważniejszym instytucjom publicznym w Polsce.
• dr hab. Robert Holzmann (Austria) – prezes Oesterreichische Nationalbank, członek Rady Prezesów Europejskiego Banku Centralnego i Austriackiej Akademii Nauk; piastuje honorowe stanowiska w South-Western University in Economics and Finance w Chengdu, Uniwersytecie Malezyjskim w Kuala Lumpur i Uniwersytecie New South Wales w Sydney.
• dr hab. inż. Mariusz Andrzejewski (Polska)
• dr hab. Sławomir Gawroński (Polska)
• prof. Harold James 
• dr hab. Dariusz Tworzydło – uznany specjalista w zakresie zarządzania kryzysowego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; współtwórca i były prezes instytucji oraz stowarzyszeń zajmujących się m.in. komunikacją społeczną; były członek Rady Etyki Public Relations, autor wielu projektów badawczych i cenionych publikacji wydawanych w Polsce i na świecie.

Izba Nauk Medycznych

• prof. dr hab. Adam Dziki (Polska) – chirurg o uznanej międzynarodowej pozycji naukowej związany z Wojskową Akademią Medyczną w Łodzi, członek wielu międzynarodowych organizacji lekarskich oraz zespołów redakcyjnych wielu polskich i zagranicznych wydawnictw naukowych; pełni funkcje przewodniczącego Zespołu Nauk Medycznych Rady Doskonałości Naukowej.
• prof. dr hab. Grzegorz Gielerak (Polska) – związany z Wojskowym Instytutem Medycznym specjalista w zakresie chorób wewnętrznych i kardiologii; od 2022 r. generał broni.
• prof. dr hab. Ewa Marcinowska-Suchowierska (Polska) – związana z Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie specjalistka w zakresie chorób wewnętrznych i geriatrii; jest uznanym autorytetem międzynarodowym w zakresie chorób kości (zwłaszcza osteoporozy), członkiem wielu stowarzyszeń krajowych i zagranicznych.
• dr hab. Leszek Markuszewski (Polska) – przez wiele lat związany z Wojskową Akademią Medyczną w Łodzi; był Naczelnym Lekarzem Więziennictwa oraz dyrektorem Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie; od 2020 r. związany z Uniwersytetem Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu, gdzie stworzył i kieruje wydziałem lekarskim; posiada specjalizację w sześciu dyscyplinach medycznych; pułkownik Wojska Polskiego.
• prof. dr hab. Andrzej Rynkiewicz (Polska) – socjalista w obszarze kardiologii oraz chorób wewnętrznych, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i członek wielu krajowych i międzynarodowych zespołów badawczych oraz stowarzyszeń medycznych; obecnie pracuje na Wydziale Lekarskim w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.
• dr Mariano Bizzarri (Włochy) – związany z Uniwersytetem La Sapienza w Rzymie; jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół medycyny eksperymentalnej, biomedycyny, medycyny kosmicznej; jest członkiem i kierownikiem wielu międzynarodowych zespołów badawczych.
• dr hab. Hans Joachim Meyer (Niemcy) – związany z Georg August Universität Göttingen; chirurg o wybitnej pozycji międzynarodowej, prezes Niemieckiego Stowarzyszenia Chirurgów (2012-2022); specjalizuje się również w chirurgii onkologicznej oraz laparoskopowej.
• prof. dr hab. Mansur Rahnama-Hezavah (Iran) – doktorat i habilitację uzyskał w Akademii Medycznej w Lublinie; specjalista w zakresie chirurgii stomatologicznej, prezes Polskiego Stowarzyszenia Chirurgii Stomatologicznej i Chirurgii Szczękowej.
• prof. Adam T. Stys (USA) – profesor medycyny w Sanford Cardiovascular Institute w Sanford School of Medicine (University of South Dakota); wybitny specjalista w zakresie chorób wewnętrznych, w szczególności zaś uznany w skali międzynarodowej specjalista w zakresie kardiologii.
• dr Huey-Jen Su (Tajwan) – jest związana z National Cheng Kung University w Tainan, gdzie kieruje od lat Departamentem Środowiska i Zdrowia Publicznego; zaangażowana w funkcjonowanie instytucji odpowiedzialnych za zdrowie publiczne.

Izba Nauk Prawnych

• dr hab. Elżbieta Karska (Polska) – obecnie związana z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, specjalizuje się w prawie międzynarodowym, współpracuje ze Stałym Trybunałem Arbitrażowym w Hadze oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasbourgu.
• prof. dr hab. Anna Łabno (Polska) – doktorat i habilitację uzyskała w Uniwersytecie Śląskim; jej naukowe zainteresowania oscylują wokół zagadnień związanych m.in. z polskim i porównawczym prawem konstytucyjnym, tworzeniem podstaw demokratycznego ustroju, a także z ochroną praw człowieka.
• dr Conor Casey (Wielka Brytania) – obecnie związany z Uniwersytetem w Liverpool; jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień prawa konstytucyjnego; współpracuje w tym zakresie ze Szkołą Prawa Yale University.
• prof. Fabrizio Giulimondi (Włochy) – związany z Uniwersytetem La Sapienza w Rzymie, gdzie piastuje stanowisko profesora; specjalizuje się w obszarze prawa administracyjnego i prawa konstytucyjnego porównawczego.
• dr Marius Ostrowski – specjalizuje się w historii idei i historii instytucji demokratycznych w Europie; obecnie pracuje w European University Institute we Florencji (Centrum R. Schumana); zajmuje się zagadnieniami związanymi z wpływem rozwoju społecznego na ewolucję idei i instytucji demokratycznych.
• prof. Adrian Vermeule (USA) – pracował jako profesor prawa w Szkole Prawa w Uniwersytecie Chicago, a następnie w Harvard Law School; specjalizuje się w obszarze prawa konstytucyjnego oraz prawa administracyjnego; jest promotorem koncepcji tzw. konstytucjonalizmu dobra wspólnego; jego monografia na ten temat została uznana za jedno z najważniejszych wydarzeń w amerykańskiej teorii konstytucjonalizmu w ostatnich dekadach.
• dr Manuele Vescovi (Włochy) – uzyskał doktora z prawa na Uniwersytecie w Bolonii; był senatorem Republiki Włoskiej; Jest współtwórcą projektu Accademia Federale, kształcącego liderów politycznych w Republice Włoskiej.

Izba Filozofii i Teologii

• ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (Polska) – były dziekan Wydziału Teologicznego w Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (2002-2008); jego zainteresowania koncentrują się wokół teologii moralnej i teologii duchowości; jest autorem wielu monografii w tych obszarach.
• o. prof. dr hab. Marcin Tkaczyk (Polska) – był m.in. Dziekanem Wydziału Filozofii oraz prorektorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; jego zainteresowania naukowe koncentrują się na zagadnieniach związanych z logiką, filozofią i teologią.
• ks. prof. dr hab. Ireneusz Werbiński (Polska) – obecnie związany z Akademią Jagiellońską w Toruniu, w przeszłości współtworzył m.in. Wydział Teologiczny UMK w Toruniu; jego zainteresowania naukowe koncentrują się na hagiologii, psychologii i pedagogice.
• prof. dr hab. Piotr Wilczek (Polska) – pracował w Uniwersytecie Śląskim, a następnie w Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kierował Ośrodkiem Badań nad Reformacją i Kulturą Intelektualną w Europie Wczesnonowożytnej; jego badania naukowe koncentrują się wokół problematyki kultury, literatury, filozofii oraz religijności w Europie XVI-XVII wieku; czynny w służbie dyplomatycznej jako ambasador RP w Waszyngtonie, a obecnie w Londynie.
• ks. kard. Gerhard Müller (Niemcy) – pracował m.in. w Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium; był biskupem Ratyzbony, prefektem Kongregacji Nauki Wiary, jest kardynałem Kościoła katolickiego.
• dr Tory K. Baucum (USA) – był pastorem anglikańskim w USA, pracował jako profesor w George Mason University; po dokonaniu konwersji na katolicyzm zaangażował się w działania ekumeniczne; kieruje Instytutem Pokoju prowadzącym dialog międzyreligijny i prowadzi działalność publikacyjną zarówno naukową, jak i publicystyczną.
• dr Nigel Biggar (Wielka Brytania) – jest pastorem anglikańskim i kanonikiem katedry w Oxfordzie; w Uniwersytecie w Oxfordzie prowadzi projekt „Ethics and Empire”, w którym wraz z kierowanym przez siebie zespołem bada etyczne aspekty funkcjonowania Imperium Brytyjskiego.
• ks. dr Bernardo Estrada (Kolumbia) – przez wiele lat był związany z papieskim Uniwersytetem Santa Croce w Rzymie; jest wybitnym i uznanym specjalistą w zakresie teologii Nowego Testamentu; obecnie zatrudniony w Uniwersytecie de la Sabana w Bogocie.
• ks. dr Ermenegildo Manicardi (Włochy) – przez kilkanaście lat kierował Almo Collegio Capranica w Rzymie (elitarne kolegium kapłańskie kształcące młodych kapłanów); jest uznawany za najwybitniejszego znawcę Ewangelii św. Marka.
• dr hab. Wawrzyniec Rymkiewicz (Polska)

Światowy Kongres Kopernikański to również debaty na najwyższym naukowym poziomie. Spośród 700 znakomitych badaczy, ekspertów i gości biorących udział w Kongresie, jest aż 5 noblistów:

• prof. Philip James Edwin Peebles – kanadyjsko-amerykański fizyk, kosmolog, astrofizyk i astronom, jeden z pionierów teorii formowania się struktur kosmicznych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.
• prof. Michel Gustave Édouard Mayor – szwajcarski astronom, profesor na wydziale astronomii Uniwersytetu Genewskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.
• prof. Barry Clark Barish – amerykański fizyk doświadczalny, profesor emeritus California Institute of Technology, czołowy ekspert w dziedzinie fal grawitacyjnych, laureat Nagrody Nobla z fizyki z 2017 roku.
• prof. Arthur B. McDonald – kanadyjski fizyk, profesor kanadyjskiego Queen’s University w Kingston, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2015 roku.
• prof. Didier Patrick Queloz – szwajcarski astronom, profesor Uniwersytety Cambridge, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 2019 roku.

Kongres trwa 3 dni. Cały program i transmisja online dostępne są tutaj.

Opracowała Daria Więcek na podstawie gov.pl i akademiakopernikanska.gov.pl

Zdjęcia: Twitter @AKopernikanska