Powojenne losy gen. Kazimierza Sosnkowskiego

19 listopada, 2020

19  listopada przypada 135. rocznica urodzin generała Kazimierza Sosnkowskiego, wybitnego wojskowego, znakomitego polityka, Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Urodził się w Warszawie, w szlacheckiej rodzinie o tradycjach patriotycznych.

Dokonania generała Sosnkowskiego w czasie I i II wojny światowej, wojny z bolszewikami oraz  działalność polityczna w okresie międzywojennym doczekały się niejednego opracowania, ale mało znane są jego powojenne losy.

Generał był zdecydowanie przeciwny Powstaniu Warszawskiemu i interweniował u aliantów o wsparcie wykrwawiającej się Warszawy. Niestety, najprawdopodobniej pod naciskiem premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla 30 września 1944 roku generała Sosnkowskiego zdymisjonowano ze stanowiska Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych (na jego miejsce powołano generała Tadeusza Bora- Komorowskiego).

Po wojnie generał z goryczą napisał: „Z nie byle jakim cynizmem sprzedano w Jałcie na rzecz Rosji krew polską przelaną w powstaniu warszawskim i wkład Polskich Sił Zbrojnych do zwycięstwa nad Niemcami”.

Ta jego nieprzejednana postawa była niewygodna dla wszystkich: dla aliantów, dla rządu na uchodźstwie i dla polskich komunistów. W efekcie stał się „persona non grata” i w listopadzie 1944 roku wyjechał do Kanady w celu spędzenia tam kilkumiesięcznego urlopu.

Ten bezkompromisowy generał wielokrotnie wypowiadał się publiczne, gdzie krytykował aliantów za ustępstwa wobec ZSRR. W rezultacie wielokrotnie  odmawiano mu wydania wizy wjazdowej do Wielkiej Brytanii oraz USA. Nie wiedział o tym, że rząd polski obiecał Brytyjczykom i Kanadyjczykom, że generał nie będzie publicznie zabierał głosu w sprawach politycznych.

Zmuszony do dłuższego pobytu w Kanadzie, na przełomie lat 1946/47 ten wybitny wojskowy zakupił farmę o powierzchni 25 akrów w miejscowości Arundel, ok. 115 km na północny zachód od Montrealu, gdzie pracował fizycznie na roli i zajmował się stolarstwem w celu utrzymania rodziny (miał 5 synów).

Do Londynu przybył dopiero w 1952 roku chcąc doprowadzić do zjednoczenia podzielonej polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii. Wielokrotnie w tym celu odwiedzał Londyn. Niestety, po nieudanych licznych próbach Kazimierz Sosnkowski wrócił do Kanady i skupił się na działalności publicystycznej. W swoich wypowiedziach opowiadał się za przywróceniem Polsce wschodnich granic z 1939 roku, a także był przeciwny nawiązywaniu kontaktów z dyplomatami PRL.

„Inteligencja Sosnkowskiego była wspaniała. (…) Jego patriotyzm był nie tylko głęboki i bez skazy, ale mądry i piękny. Składał dowód niepospolitej odwagi żołnierskiej” –  pisał o generale Stanisław Cat-Mackiewicz.

Sosnkowski przewlekle chorował, prawie stracił wzrok a także przeszedł dwa zawały serca. Zmarł w Arundel w Kanadzie 11 października 1969 roku. Przed śmiercią poprosił, by jego prochy spoczęły jak najbliżej Polski. 12 listopada 1992 urnę z jego prochami sprowadzono do Polski i złożono w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

⠀⠀

Autor: Michał Wójcik, Nel Badowska

Zdjęcia: archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego

 

 

 

Socials:

Najnowsze NAJNOWSZE


Kursy walut

PLN/GBP:
GBP/PLN:
GBP/EUR: