Ferdynand Ossendowski był jednym z najpopularniejszych pisarzy swoich czasów i drugim najpopularniejszym polskim pisarzem w historii, który sprzedał 80 milionów książek na całym świecie. W swoim czasie był porównywany do Karola Maya i Rudyarda Kiplinga. Po potępieniu ludobójczego charakteru reżimu komunistycznego, Ossendowski został skazany na zapomnienie w powojennej komunistycznej Polsce. 

Ossendowski urodził się 27 maja 1878 r. pod Witebskiem na dzisiejszej Białorusi, na polskich Kresach Wschodnich. Studia rozpoczął w stolicy Rosji, Petersburgu, skąd wyruszył w pierwsze podróże na Kaukaz, do Indii i Japonii. 

Ze względu na swoją swoje zaangażowanie w działalność patriotyczną Ossendowski został zmuszony do opuszczenia Rosji i ukończenia studiów na Sorbonie w Paryżu we Francji. 

Później wrócił do Rosji i podjął pracę na Politechnice w syberyjskim Tomsku. Niestety, został szybko aresztowany za udział w protestach podczas wojny rosyjsko-japońskiej i skazany na karę śmierci, którą ostatecznie zamieniono na półtora roku więzienia. Kiedy Ossendowski opuścił więzienie w 1905 roku, fala rewolucyjna rozprzestrzeniała się po całym kraju, wywierając ogromny wpływ na polski ruch niepodległościowy, także w jego odłamach socjalistycznych.

Co ciekawe, w tym czasie jedno z małopolskich miasteczek – Sławków – proklamowało republikę w ramach Imperium Rosyjskiego, co było czymś zupełnie nowym w sytuacji politycznej i niosło nadzieję na odrodzenie kraju. Tak zwana Republika Sławkowska przetrwała zaledwie 11 dni. 

Po rewolucji 1905 roku Ossendowski pracował jako dziennikarz. Często odwiedzał Petersburg i był naocznym świadkiem narodzin bolszewizmu, z którym walczył od samego początku. W Petersburgu widział też samą rewolucję, pierwsze represje i rozlew krwi na ulicach. 

W tym czasie Ossendowski twierdził również, że znalazł dokument ambasadora USA w Rosji, Edgara Sissona, który dowodził, że podróż Lenina ze Szwajcarii do Rosji była finansowana przez rząd niemiecki. 

W 1918 roku uciekł z Petersburga i przeniósł się na Syberię, gdzie dołączył do Białej Armii Aleksandra Kołczaka.

Po upadku Białych Rosjan Ossendowski przeniósł się do Mongolii, gdzie spotkał legendarnego rosyjskiego watażkę barona Romana Ungerna von Sternberga, który utworzył dywizję kawalerii walczącą z bolszewikami. Ossendowski opuścił Barona Ungerna zaledwie rok przed jego śmiercią z rąk bolszewików. 

W 1922 roku Ferdynand Ossendowski opublikował w Nowym Jorku swoją pierwszą książkę zatytułowaną Zwierzęta, ludzie, bogowie – swój pierwszy bestseller, który przyniósł mu międzynarodową sławę i dobry status finansowy. 

Ossendowski sprzedał około 80 milionów książek na całym świecie, co uczyniło go drugim najpopularniejszym polskim pisarzem po nobliście Henryku Sienkiewiczu.

Dużym powodzeniem cieszył się również wydany w 1923 r. zbiór felietonów „Cień ponurego Wschodu (za kulisami życia rosyjskiego)”, którego ambicją było stworzenie szkicu mentalności mieszkańców carskiego i bolszewickiego imperium rosyjskiego.

W 1930 roku opublikował swoją najsłynniejszą książkę Lenin, która była nieco satyryczną biografią polityczną przywódcy partii bolszewickiej, ukazującą prawdziwą naturę ideologii marksistowskiej w jej rosyjskim wydaniu. 

Od tego czasu Ossendowski stał się śmiertelnym wrogiem reżimu sowieckiego i komunistycznego. Według różnych źródeł, jego ciało zostało ekshumowane przez rosyjskie NKWD, aby upewnić się, że „osobisty wróg towarzysza Lenina”, jak go nazwano, na pewno nie żyje. 

Podczas II wojny światowej Ossendowski był członkiem podziemnego Stronnictwa Narodowego. Zmarł 3 stycznia 1945 r. w Grodzisku Mazowieckim. 

W powojennej komunistycznej Polsce twórczość Ossendowskiego została skazana na zapomnienie, a jego nazwisko znalazło się w tzw. rejestrze cenzury. Oznaczało to zakaz publikacji wszystkich jego dzieł, a do 1951 r. wszystkie egzemplarze biblioteczne jego książek zostały skonfiskowane.

Źródło: Dzieje.pl

Zdjęcie: @visegrad24

Tomasz Modrzejewski