Dziś na ekrany kin w Wielkiej Brytanii i Polsce wchodzi długo oczekiwany film „The Partisan” (w polskiej wersji „Skarbek”), biograficzny thriller szpiegowski o życiu Krystyny Skarbek – jednej z najodważniejszych i najskuteczniejszych agentek wywiadu w historii.

Film to dzieło brytyjskiego reżysera i scenarzysty Jamesa Marquanda z gwiazdorską obsadą, z Morgane Polanski (córką polskiego reżysera Romana Polańskiego) w roli głównej. Partnerują jej m.in. Malcolm McDowell, Piotr Adamczyk, Steven Waddington, Frederick Schmidt, Ingvar Sigurðsson, Agata Kulesza, Piotr Trojan oraz Jacek Beler.

Krystyna Skarbek, znana w Wielkiej Brytanii jako Christine Granville, była jedną z najodważniejszych agentek II wojny światowej. Współpracowała z brytyjskim SOE, prowadziła misje w okupowanej Europie, a Winston Churchill nazywał ją swoją ulubioną agentką. Jej postać zainspirowała Iana Fleminga do stworzenia roli Vesper Lynd z „Casino Royale”. Legenda wśród szpiegów. Zdecydowanie zasłużyła na upamiętnienie na srebrnym ekranie.

30 września w prestiżowym Vue West End Cinema na Leicester Square w Londynie odbyła się światowa premiera filmu, w której redaktorzy portalu British Poles mieli zaszczyt uczestniczyć, wraz z blisko 300 zaproszonymi gośćmi. Kino pękało w szwach. Czerwony dywan, szampan, eleganckie kreacje – wszystko to nadawało premierze niezwykłego blasku. Wydarzenie było nie tylko świętem kina, ale także hołdem dla polskiej historii. Polska ma wielu bohaterów, którzy zasługują, by świat poznał ich życiorysy. Skarbek na pewno jest jedną z nich.

Na premierze nietrudno było wypatrzyć wybitnych filmowców, historyków, przedstawicieli dyplomacji, wojska i świata kultury, co nadało wydarzeniu szczególną rangę. Atmosfera była pełna emocji – od owacji po żywe dyskusje o odwadze Skarbek, która ryzykowała życiem, aby sabotować niemieckie plany. W kuluarach od wielu osób można był usłyszeć opinię, ze jeśli James Bond byłby kobietą, to nazywałby się Skarbek.

Reżyser James Marquand powiedział portalowi British Poles: „Krystyna Skarbek była Jamesem Bondem! Wiem na pewno, że Ian Flaming znał ją osobiście, na niej wzorował kilka postaci m. in. Vesper Lynd z Casino Royale, ale nie do końca miał rację, bo to właśnie słynna polska agentka zasługiwała na rolę Bonda (…) Gdy producenci zaproponowali mi reżyserię filmu „The Partisan”, nie wahałem się ani chwili.” – dodał.

Po projekcji odbyła się pasjonująca sesja Q&A z udziałem aktorów, reżysera i producentów, którzy zdradzili kulisy powstawania filmu.

Krystyna Skarbek (Christine Granville) to przedwojenna Miss Polonia i mistrzyni jeździectwa. Za życia stała się legendą. Była pierwszą i najdłużej służącą kobietą – szpiegiem brytyjskim w czasie II wojny światowej. Urodzona w Warszawie w 1908, dołączyła do brytyjskiego wywiadu SOE po niemieckiej inwazji na Polskę w 1939 roku. Pod pseudonimem Christine Granville działała nieprzerwanie do końca wojny, na wszystkich możliwych frontach – wschodnim, zachodnim i na Bliskim Wschodzie. To ona poinformowała Brytyjczyków m. in. o planie Barbarossa o ataku Niemiec na Rosję w 1941 roku. Zasłynęła z niezwykle brawurowych wyczynów w misjach wywiadowczych w okupowanej przez Niemców Polsce i Francji.

„Organizowała przerzuty polskich żołnierzy internowanych na Węgrzech, aby mogli dalej walczyć z Niemcami w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W czasie jednej ze swoich wypraw do okupowanej Polski przemyciła radiostację (działała później w Podkowie Leśnej). Byłą aresztowana w Polsce, Jugosławii, na Bliskim Wschodzie i Francji, ale zawsze potrafiła uciec” – napisał Ryszard Czarnecki, polski historyk i polityk.

Po wojnie została bez środków do życia, imała się przeróżnych zajęć, pracowała na statkach i w domu towarowym Harrods. Rząd brytyjski odmówił obywatelstwa tej „ulubionej agentce” Churchilla, bo według przepisów angielskich „nie zamieszkiwała w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez pięć lat”. Jej życie dramatycznie zakończył zazdrosny kochanek 15 czerwca 1952 roku.

„Po wojnie osoby znające Krystynę Skarbek zawarły pakt milczenia, aby nie ujawniać jej tajemnic ani znajomości. Jej historia przez długi czas pozostawała owiana tajemnicą. Dopiero w ostatnich latach zaczęto o niej mówić, a w centrum Londynu odsłonięto nawet tablicę pamiątkową na cześć tej niezwykłej i intrygującej Polki. To najwyższy czas, by Krystyna Skarbek dołączyła do panteonu najważniejszych bohaterów II wojny światowej, a ten film z pewnością się do tego przyczyni. Widzowie na całym świecie zainteresują się jej historią i będą chcieli dowiedzieć się więcej – czy Krystyna Skarbek naprawdę istniała?” – George Byczynski, producent wykonawczy filmu i doradca polsko-brytyjskiej grupy parlamentarnej w Izbie Gmin.

Rzeczywiście, po latach British Heritage doceniło jej wysiłek i w 2020 roku na ścianie 1 Lexham Gardens Hotel w dzielnicy South Kensington (ówczesnym Shelbourne Hotel – przyp. red.), w którym została zamordowana, z inicjatywy Clare Mulley, autorki biografii Skarbek, umieszczono tzw. „blue plaque” – niebieską tabliczkę przyznawaną szczególnie zasłużonym osobom. W uzasadnieniu tej decyzji czytamy na stronie English Heritage: „Christine Granville, urodzona jako Krystyna Skarbek, była jedną z najwybitniejszych tajnych agentek II wojny światowej, podejmując wiele udanych misji i wykorzystując swoje umiejętności językowe, siłę perswazji i czystą odwagę, by ocalić niezliczone życia. Była także najdłużej pracującą agentką w Wielkiej Brytanii.”

W roli Skarbek zachwyca Morgane Polanski (ur. 1993), francusko-polska aktorka, córka Romana Polańskiego i Emmanuelle Seigner. Znana z ról w „Wikingach”, „The French Dispatch” Wesa Andersona czy „Żonie”, w „The Partisan” po raz pierwszy występuje w głównej roli. Krytycy podkreślają jej ekspresję, wielojęzyczność i niezwykłą intensywność – to kreacja, która może otworzyć jej drogę do największych nagród filmowych.

Morgane Polanski powiedziała portalowi British Poles: „Tak naprawdę mam wiele wspólnego z Krystyną. Ona urodziła się w Polsce, mówiła płynnie po francusku i mieszkała w Wielkiej Brytanii. Ja urodziłam się we Francji, ale mieszkam w Wielkiej Brytanii i jestem w połowie Polką! Ta rola jest jakby dla mnie na zamówienie. Moje polskie korzenie były zawsze we mnie bardzo silne. Krystyna była prawdziwą bohaterką, walczyła z odwagą w swoich misjach. Mogła stracić wszystko, ale była nieustraszona. Walczyła o to, w co wierzyła, bez względu na okoliczności. Ten film, przedstawiający tak dzielną i lojalną kobietę, niesie przesłanie dla świata. Ludzie współcześnie bardzo wiele poświęcają, by być politycznie poprawnymi, poddają się, nie walczą o swoje ideały po prostu ze strachu. Krystyna taka nie była, nie dbała o to, że może wszystko stracić, łącznie z życiem. Ona miała misję do spełnienia i nic jej nie mogło powstrzymać. Ten film musi odnieść sukces.”

Świetną rolę stworzył także Piotr Adamczyk, jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich aktorów, który wcielił się w rolę kapitana Hamanna – bezwzględnego oficera Gestapo.

Krystyna Skarbek miała niezwykłą odwagę i ogromną wytrwałość. Prawdziwą, żelazną siłę woli. Nie było dla niej rzeczy niemożliwych. W filmie gram szefa wywiadu. Nigdy wcześniej nie grałem szpiega i było to bardzo ciekawe wyzwanie, bo moja postać ma dwie twarze i okazuje się nie być lojalny wobec głównej bohaterki. Tak niestety rozgrywa się ludzi w tym biznesie – dodaje Malcolm McDowell, nominowany do Złotego Globu aktor, znany z takich hitów, jak „Mechaniczna pomarańcza”, „Artysta”, „Księga ocalenia” czy „Gorący temat”.

Film wyprodukowany został przez wytwórnię „Sisyphus Films” („Syzyf” w języku greckim – przyp. red.), a jego producentami są Krystian Kozłowski, Robert Chadaj i Mathew Whyte. Film kręcony był w Warszawie, Lublinie, Bystrzycy Kłodzkiej i w Tatrach. Powstał przy wsparciu Polskiej Fundacji Narodowej, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej i i dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Bilety już w sprzedaży! Warto pamiętać, że to nie tylko film, ale także poruszająca lekcja historii o odwadze, która inspiruje do dziś. Dla zachęty udostępniamy opinię znakomitego brytyjskiego historyka Rogera Moorhouse’a oraz polski zwiastun film.

„Skarbek” to porywający i pełen emocji film, który w znakomity sposób łączy dramat historyczny z przejmującym obrazem ludzkiego buntu i odporności. Jest oszałamiający wizualnie, zanurzając widzów w atmosferze, która wydaje się zarówno intymna, jak i całkowicie autentyczna. Stanowi świadectwo siły nadziei i buntu w obliczu ucisku. Jest to wspaniałe wprowadzenie do niesamowitej prawdziwej historii Krystyny Skarbek, jednej z najbardziej znanych bohaterek II wojny światowej w Polsce – zaznacza Roger Moorhouse.

Maria Byczynski

Zdjęcia: British Poles

Od redakcji: Warto przeczytać nasz artykuł Morgane Polanski zagra Krystynę Skarbek w “The Partisan” – Nasza relacja z planu filmowego

Więcej zdjęć z premiery tutaj.